Bước qua tuổi xế chiều, người già không ngừng nghỉ phải đối mặt với căn bệnh thoái hóa khớp. Thời gian đầu lúc mắc bệnh, thoái hóa khớp diễn ra âm thầm bên trong, khi đã xuất hiện các triệu chứng đau tại các khớp, đi lại khó khăn là khi bệnh đã bộc phát ra ngoài.
Thoái hóa khớp ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày và khả năng lao động của con người vì vậy cần phải sớm nhận biết và làm mất kịp thời.
Thoái hóa khớp tăng theo tuổi
Khớp chính là phần tiếp nối giữa hai đầu xương trong toàn bộ cơ thể, có bao khớp bao bọc xung quanh, có một lớp sụn mềm giữa 2 đầu xương và một loại dịch nhầy (dịch khớp) rất trơn để đối với khớp cử động một bí quyết dễ dàng… Cơ chế của thoái hóa khớp là do sơ hóa các dây chằng, giảm tiết các dịch trong bao khớp, phì lại các đầu xương, tổn thương mất các sụn khớp, rồi chúng bị rỗ và phá hủy. Mặt khác theo quy luật của tự nhiên, ở người trưởng thành thì khả năngsản xuất và tái tạo sụn giảm dần. Những tế bào sụn bằng thời gian tích tuổi lâu dần sẽ già, khả năng tổng hợp các chất tạo nên sợi collagen và mucopolysaccharide sẽ giảm sút và rối loạn, chất lượng sụn sẽ kém dần, tính chất đàn hồi và chịu lực giảm.
Ngoài ra, yếu tố cơ giới cũng thúc đẩy quá trình thoái hóa nhanh. Yếu tố này thể hiện ở sự tăng bất thường lực nén trên một đơn vị diện tích của mặt khớp hoặc đĩa đệm là yếu tố chủ yếu trong thoái hóa khớp thứ phát, nó gồm: Những dị dạng bẩm sinh làm sửa đổi diện tích tì nén bình thường của khớp và cột sống. Các biến dạng thứ phát sau chấn thương, viêm, u, loạn sản hay làm thay đổi hình thái, tương quan của khớp và cột sống. Sự tăng trọng quá tải: tăng cân quá mức do béo phì, do nghề nghiệp.
Thoái hóa khớp thường hình thành ở người cao tuổi. Theo thống kê của WHO cho thấy có 0,3 - 0,5% dân số toàn cầu bị bệnh khớp lý về khớp, trong đó có 20% bị thoái hóa khớp. Ở Mỹ: 80% người trên 55 tuổi bị thoái hóa khớp. Ở Việt Nam khoảng 40 - 50% người trên 60 tuổi bị thoái hóa khớp. Có sự liên quan chặt chẽ giữa thoái hóa khớp và tuổi tác vì vậy tần số thoái hóa khớp tăng dần theo tuổi. Thông thường từ 15- 44 tuổi chỉ có 5% người bị thoái hóa khớp, từ 45 – 64 tuổi chiếm khoảng 25 – 30%. Trên 65 tuổi có tối 60 - 90% người bị thoái hóa khớp.
Thoái hóa khớp xảy ra ở nhiều khớp. Cụ thể, các vị trí thường bị thoái hóa cũng được thấy rõ theo tỷ lệ sau: Thoái hóa cột sống thắt lưng chiếm 31,12%, cột sống cổ là 13,96%, nhiều đoạn cột sống chiếm 7,07%, khớp gối là 12,57%, khớp háng 8,23%. Thoái hóa các ngón tay 3,13%, riêng ngón tay cái 2,52% các khớp khác chiếm 1,87%.
Bệnh thoái hóa khớp ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng cuộc sống hiện đại, khả năng lao động và đi lại của bệnh nhân. Nhất là lúc bị thoái háo đốt sống cổ và thắt lưng thường dẫn đế thoát vị đĩa đệm và chèn ép dây thần kinh dẫn tới đau và kìm hãm vận động. Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị sớm có thể làm chậm phát triển của bệnh, giảm triệu chứng đau đớn, giúp duy trì cuộc sống hoạt động. Nhưng chủ yếu các bệnh nhân không biết và để bệnh nặng không chịu được mới đến bệnh viện kiểm tra và chữa trị lúc mới có triệu trứng thì lơ đãng bỏ qua.
Tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương, có bệnh nhân sau khi ngồi dậy dứng lên thấy đau, cái đau kéo dài không ngừng nghỉ nhiều ngày, không đi lại được phải dùng gậy chống nhiều ngày. Đến lúc không thể chịu dựng được nữa họ mới đến bệnh viên. Khi đến khám thì bác sĩ thấy rằng bệnh nhân bị tràn dịch ở trong khớp gối và thấy khớp gối sưng. Một số bác sĩ phải tiến hành chọc hút dịch trong các khớp gối ra, đồng thời tiêm các viên uống chống viêm chống đau toàn thân. Hay dễ thực hiện có bệnh nhân cúi xuống bê vật gì đó nặng thì họ bị đau giật lên ở cột sống thắt lưng. Sau đó, họ không đứng thẳng lên được thậm chí phải bò thì người nhà đã phải khiêng tới bệnh viện vì đau quá. Khi đến viện, các bác sĩ tiến hành chụp chiếu mới biết là bệnh nhân này bị thoái hóa cột sống nặng có kèm theo thoát vị đĩa đệm đưa đến chèn ép thần kinh và gây đau đớn.
Phương pháp luyện tập giảm thoái hóa khớp
Như vậy cần sớm nhận biết mình đang mắc phải bệnh thoái hóa càng sớm càng tốt để có các điều trị và phòng tránh kịp thời, tránh một vài hậu quả nặng nề xảy ra. Bệnh thoái hóa thường dẫn tới các triệu chứng như đau khớp. Đau ở vị trí khớp bị thoái hóa, đau tại chỗ ít lúc lan (ngoại trừ ở cột sống lúc có chèn ép rễ và dây thần kinh. Đau âm ỉ, ở cột sống có thể có cơn đau cấp. Đau thường hình thành và tăng khi vận động hay biến đổi tư thế. Thường tạo ra từng đợt làm dài thêm rồi giảm và hết, sau đó lại xuất hiện đợt khác sau khi vận động nhiều. Đau nhiều có co cơ phản ứng và đau tăng lên ở các bệnh nhân béo phì.
Xem thêm: công dụng của glucosamine
Triệu chứng thứ hai của thoái hóa khớp là biến dạng khớp làm đối với trục bị lệch, gù, vẹo, cong, lõm. Ví dụ, chân đang thẳng lúc bị lệch trục sẽ phình ra. Khi có dấu hiệu lệch trục thì toàn bộ cơ thể mất khả năng chịu tải dẫn đến cong vẹo. Ngoài ra, phù nề, sưng cũng là triệu chứng của thoái hóa khớp nhưng không kèm bằng nóng đỏ (biểu hiện của viêm khớp)
Thoái hóa khớp ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống hiện đại, ngay lúc đến tuổi có nguy cơ mắc chứng bệnh này thì cần có cách thức ngăn chặn. Trước hết, người già cần luyện tâp vận động một cách khoa học. Luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên sẽ giúp cơ bắp khỏe mạnh, máu huyết lưu thông dễ dàng, giúp tăng cường dinh dưỡng đối với lớp sụn khớp. Cơ bắp khỏe mạnh còn giúp giảm lực đè ép lên khớp xương trong vận động. Tuy nhiên cần luyện tập các bài tập tương thích bằng thể lực và tình trạng thoái hóa khớp của người dùng để làm sao có biện pháp duy trì khớp ở mức tốt nhất có khả năng. Ví dụ, một vài môn thể dục tốt cho khớp là đi bộ nhẹ nhàng, bơi lội, tập khí công, yoga, đạp xe.
Người bị thoái hóa khớp không được cố gắng làm mang vác vật nặng quá sức. Mang vác hay xách một vật nặng có cách làm người cao tuổi đau nhức làm cho dài thêm nhiều ngày. Tình trạng đau nhức này thể hiện sự tổn thương của cơ thể. Từ một số lỗ nhỏ có cách phát triển thành một vài tổn thương lớn hơn trên mặt sụn khớp. Vì vậy nếu thấy vật nặng quá sức mình hãy kêu gọi sự giúp đỡ và tránh tập tạ. Nếu phải nâng hay xách đồ nặng thì cần chú ý tin tưởng sử dụng lực cơ của các khớp lớn như khớp vai, khớp khuỷu, khớp háng, khớp gối. Khéo léo luôn tin tưởng dùng nguyên tắc đòn bẩy ở một số khớp lớn để tránh làm tổn thương các khớp nhỏ như cổ tay, cổ chân, bàn tay, bàn chân.
Bên cạnh đó cần biến đổi tư thế liên tục. Không nên nằm lâu, ngồi lâu, đứng lâu một chỗ vì sẽ làm ứ trệ tuần hoàn và gây cứng khớp và nên liên tục sửa đổi các tư thế sinh hoạt. Nếu được hãy giữ cơ thể trong tư thế thăng với. Tư thế thăng với sẽ giúp giữ gìn các khớp, tránh sự đè ép không cân đối. Ở tư thế thẳng sinh lý, diện tích tiếp xúc giữa hai mặt khớp sẽ đạt mức tối đa. Vì thế, lực đè ép sẽ tối thiểu. Hơn nữa, lúc đó sẽ có sự cân bằng lực giữa các dây chằng và cơ bắp quanh khớp, giúp giảm bớt nhiều nhất lực đè ép lên hai mặt sụn khớp.
Một số cơ quan trong toàn bộ cơ thể đều cần có sự nghỉ ngơi để tái tạo lại năng lượng. Vì vậy cần tạo cho mình cảm giác thoải mái, nên sắp xếp công việc hợp lý, hài hòa giữa nghỉ ngơi và lao động. Không nên lặp đi lặp lại một công việc hay tư thế làm việc làm cho dài thêm quá sức chịu đựng của toàn bộ cơ thể và làm tổn thương khớp.
Về ăn uống, nên ăn một vài thức ăn dầu dinh dưỡng, chế độ ăn có nhiều can xi thông qua các thức ăn, đặc biệt là các thực phẩm chức năng sữa, hoặc bổ sung uống các loại bồi dưỡng canxi và vitamin. Duy trì trọng lượng các bộ phân cơ thể ở mức độ phù hợp tránh thừa cân và béo phì, nếu béo phì thì phải giảm béo. Nếu đau nặng thì uống thuốc chống đau Còn trường hợp đau đớn làm cho dài thêm gây hạn chế vận động nhiều thì nên đưa bệnh nhân đến bệnh viên. Các người làm nghề lao động nặng dễ bị thoái hóa khớp để phát hiện và điều trị sớm nên kiểm tra định kỳ.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét